Parazit (Parasite) – Bong Džon-Ho

Bong Džon-Ho porodice Kim i Park ne tretira kao opozite, već kao dve strane istog novčića, jednog te istog parazitskog sistema, a kuća porodice Park predstavlja i glavnog junaka – staklenu ljušturu u koju Kimovi žele da se sklone tragikomično se vrteći u krugu samoporicanja, griže savesti zbog svog siromaštva, mržnje, zavisti, ali i čudne ljubavi prema svojim domaćinima

Kristina Đuković

Ovogodišnji dobitnik Zlatne palme, južnokorejski film Parazit, baš kao i njegov prethodnik na kanskom tronu, japanski film Kradljivci, bavi se temom socijalne nejednakosti u savremenom kapitalizmu. Međutim, za razliku od prošlogodišnjeg laureata, reditelj Bong Džon-Ho, poznat po crnom humoru i neočekivanim žanrovskim obrtima, u filmu Parazit ovoj temi pristupa na nesentimentalan, tragikomičan i provokativan način stvarajući satiričnu antibajku o usponu na društvenoj lestvici.

Strukturalno građen kao tročinski film, Parazit počinje kao crna komedija o siromašnoj porodici Kim koja živi u podrumskom stanu u Seulu, kradući vaj-faj od obližnje kafeterije i sklapajući kutije za lokalnu piceriju, da bi, u naredna dva čina, film prerastao u hičkokovski triler i, naposletku, horor i satiru. Kad Kimovi dođu na ideju da se, jedno po jedno, infiltriraju kao posluga u kuću bogate porodice Park, pritom glumeći da se ne poznaju međusobno, ali i da su boljeg društvenog statusa nego što jesu, autor poseže i za elementima podžanra pljačke banke, pa Kimovi funkcionišu kao tragikomična grupa nespretnih prevaranata koji plene svojom antiherojskom aurom. Oblikujući, s druge strane, članove porodice Park kao karikature bogataše, ispraznih i površnih u svojoj zaslepljenosti američkom kulturom, ali i ranjivih u svojoj otvorenosti za namazanu porodicu Kim koja im, glumom, pruža ono što očekuju da dobiju, reditelj, pomoću bukvalizma i humora, gradi subverzivnu sliku podeljenog društva kao spleta uzajamnih parazitskih odnosa.

Temom podeljenog društva Bong Džon-Ho bavio se i u svojim prethodnim filmovima, ali na sasvim drugačiji, klasičniji način – u SF distopiji Ledolomac, u vozu koji, kao perpetuum mobile, prevozi čovečanstvo kroz ledom okovanu Zemlju, siromašni iz zadnjih vagona dižu revoluciju protiv bogatih u prednjim vagonima, a u filmu Okja, takođe kroz elemente fantastike, bavio se temom humanosti u doba genetskog inženjeringa i korporativnog kapitalizma. Međutim, za razliku od ovih prethodnika u kojima je podela na izrabljivače i izrabljivane jasna, a drama se rađa u individualnoj ili kolektivnoj pobuni, u filmu Parazit postaje vodviljska, satirična i tragikomična – jer se porodica Kim ne bori za svoja prava ili protiv onoga što Parkovi predstavljaju – oni jednostavno, kao uljezi, žele da zauzmu mesto porodice Park i njihovu kuću, kao nadrealnu palatu od kamena i stakla. A da stvar bude luđa, nisu jedini takmaci na ovu poziciju, zbog čega dinamika odnosa podrumskih i ljudi s gornjih spratova, u Parazitu, na svu sreću, ne može da se pohvali reakcionarnim duhom Dauntonske opatije.

Bong Džon-Ho porodice Kim i Park ne tretira kao opozite, već kao dve strane istog novčića, jednog te istog parazitskog sistema, a kuća porodice Park, dizajnirana za snimanje Parazita kao poprište najvećeg dela radnje, predstavlja i glavnog junaka – staklenu ljušturu u koju Kimovi žele da se sklone tragikomično se vrteći u krugu samoporicanja, griže savesti zbog svog siromaštva, mržnje, zavisti, ali i čudne ljubavi prema svojim domaćinima.