Odumiranje – Miloš Pušić

Dramski tekst Dušana Spasojevića prema kom je nastao film “Odumiranje” bazira se na “večitoj dilemi “otići ili ostati” – u ovom slučaju te se mušice motaju po glavi momku Janku koji, nakon neuspešnog početka “normalnog” života u Beogradu, svraća u svoje planinsko selo ( u filmu smešteno na Zlatiboru) da se oprosti od majke i ode u beli svet.

Kristina Đuković

Debitantski film reditelja Miloša Pušića, “Jesen u mojoj ulici” (2009) na kratko smo mogli videti u domaćim bioskopima, dok je njegovo drugo dugometražno ostvarenje, “Odumiranje” (2013) koje je nedavno imalo svoju beogradsku premijeru u Sava Centru imalo daleko jači odjek.
Nakon urbane priče o odrastanju u novosadskom predgrađu koja se diči svojom “nevidljivom” režijom koju diktira mladalački tempo bazanja po ulicama koje tvore haos u glavi odabranih protagonista, ali, gledaocu pružaju celovit i krajnje prijatno melanholičan utisak traženja samog sebe, Pušić nije mogao iznenaditi svojim drugim filmom “Odumiranje”. Samo zbog toga što njegov prvi film verovatno nije stiglo da pogleda puno ljudi. Potpisnik ovih redova je, nakon kratkog perioda koliko se film davao u Domu Omladine, ostao bez karte, jer mu je na blagajni rečeno da je film skinut sa repertoara zbog male potražnje.
Istu sudbinu, nadamo se, neće dočekati i drugo Pušićevo ostvarenje – “Odumiranje”. Reč je o filmu koji se nadovezuje na jednu prekinutu tradiciju srpskog filma i na jedan televizijski trend, a obe stvari mu, uz dobar marketinški zadah, omogućavaju da zaživi. Dramski tekst Dušana Spasojevića prema kom je nastao film “Odumiranje” bazira se na “večitoj dilemi “otići ili ostati” – u ovom slučaju te se mušice motaju po glavi momku Janku koji, nakon neuspešnog početka “normalnog” života u Beogradu, svraća u svoje planinsko selo ( u filmu smešteno na Zlatiboru) da se oprosti od majke i ode u beli svet. U tih nekoliko dana, a između neuspešne asimilacije u Beogradu koji u filmu figurira kao grad iz pesme Miroslava Ilića “Devojka iz grada” – varljiv i skup, i sveta van granica zemlje, Janko pokušava da se oprosti od majke i pronađe novac za odlazak preko.
Reditelj vešto vodi ovu glavnu priču – susreti sa nekadašnjim komšijama od kojih je svaki neka vrsta testa za Jankovu već, navodno, donetu odluku, i nešto manje vešto pokušava da sprovede stilsko-ideološku ekspertizu ne toliko stanja u ruralnoj Srbiji, već stanja srpske duše.
Upravo na ovom putu, autor filma se sapliće o preterano melanholične, gotovo pesničke slike koje, bez narativnog i idejnog utemeljenja žale nad svim i svačim u srpskom selu kao nukleusu srpskog društva – nemaština, poroci, razbucana porodica, generacijski nesporazumi, odsečenost od sveta kojim je taj koren svega već ukaljan. Upravo ova neodlučnost i ovo lutanje na polju ispoljavanja rezignacije koja je povremeno generacijska, povremeno ekološka, povremeno… pa pesnički neodređena, Pušić gubi konce svoje priče.
Ipak, ako se uzme u obzir da je, od Crnog talasa, tačnije od filmova Živojina Pavlovića koji su na predgrađe (u vreme kada su ovi filmovi snimani uglavnom naseljeno seoskim življem i lumpenproletarijatom) gledali bez pastoralno idilične, lažne i ni malo selu i predgrađu slične doze snishodljivosti koja “krasi” bajićevske TV novele o selima sa izglancanim bunarima, Pušićevo “Odumiranje” ipak čeka na gledaoca koji ume da oslušne ono monotono i ne tako slatko curkanje iz večite slavine Momčila Nastasijevića.
Ako ništa, hrabro korišćenje hard kor narodne muzike (Šaban Šaulić, Jašar Ahmedovski) koju Pušić ne ignoriše tražeći, kao većina domaćih folklorista, “elegantnije”, postmoderne varijante etno žice, već je, kao neku vrstu srpskog bluza, bez ironije i bez patetike, inkorporira u svoju priču hvale je vredan poduhvat.