Nimfomanijak – Lars fon Trir
Prirodan nastavak ranijih interesovanja danskog reditelja – kako za mračnu stranu emocije ljubavi (u filmu Kroz talase), tako i provokativnog produkciono-autorskog zanimanja za žensku seksualnost
Kristina Đuković
Naime, fon Trir je još 1992. godine osnovao producentsku kuću Zentropa koja se bavila proizvodnjom tzv. mekih porno filmova namenjenih ženskoj publici. Priroda ženske seksualnosti koja je u glavnotokovskim američkim, ali i evropskim filmovima najčešće plen romantičarske i patrijarhalne vladavine muške perspektive, sazrela je u fon Trirovom Antihristu i dočekana je na nož kao “mizogina perspektiva” danskog reditelja.
U tom smislu, Nimfomanijak koji ponovo tretira na prvi pogled ne baš simpatičnu junakinju, u prvih nekoliko minuta okarakterisanu kao nimfomanku, kao i u Antihristu, u interpretaciji Šarlot Gejnzbur, predstavlja ako ne feministički, a ono radikalno anarhičan odgovor na nametnute predstave ženske seksualnosti kao objekta i muze muškog umetnika, posle kog pobornici stava o mizoginiji u Antihristu imaju priliku da preispitaju svoje zaključke.
Prvobitno snimljen kao četvorosatni film, Nimfomanijak je, za potrebe inostrane distribucije podeljen u dva dela, što, ako se uzme u obzir da je svaki deo podeljen na poglavlja, doprinosi ironičnom efektu – sažvakavanja ispovesti junakinje Džo za potrebe literarno potkovane, festivalske i buržoaske publike.
Sličan postupak, samo daleko radikalniji u formi, fon Trir je primenio u svojim filmovima Dogvil i Menderlej gde se razbijanje iluzije u cilju “prozivanja” nametnutih narativa, postizalo doslovno efektom ne snimljenog pozorišta, već probe za pozorišnu predstavu. Kao što je tamo na meti bila američka tradicija stvaranja mitova od sopstvene istorije, tako je u slučaju Nimfomanijaka novelizacija i upotreba religioznih i filozofskih, pa čak i trivijalnih asocijacija za poglavlja – u službi stvaranja na momente ironičnog kolaža od evropske kulture, tradicije i religije. U ovom smislu, posebno je intrigantna upotreba filmskih citata kao što je onaj iz Hanekeove Profesorke klavira koji banalizacijom citiranog pravi sopstveni otklon od ranijih umetničkih bavljenja temama sadomazohizma i presije buržoaske kulture.
Budući da je fon Trir svojim ranijim delima već napravio revoluciju korišćenjem eksplicitnih scena seksa koje su od onda insipirisale talas evropskih i američkih art house filmova, Nimfomanijak se prirodno ne zadržava na tome. Ispovest junakinje, brehtovski uokvirena poglavljima i povremeno prekidana komentarima aseksualnog slušaoca, zapravo je samo metanarativ za operaciju na srcu hipokrizije i devijantnosti savremene, “civilizovane” i “tolerantne” Evrope.
A, ako se bolje pogleda, a ima dovoljno vremena u četiri sata, filozofsko-religiozni ekvivalenti priče ne baš visokoobrazovane, ali svakako junakinje pune životnog iskustva, poput savršenog “whodunit” krimića, otkrivaju da je manijak, kako u naslovu i stoji – muškog roda.
Ostavite odgovor