Mater – Jure Pavlović

Jure Pavlović je skrenuo pažnju na sebe kratkim filmom Piknik o problematičnom odnosu oca i sina, i sam se našalio da mu je za problematiku odnosa između majke i ćerke ipak bio potreban dugometražni film

Kristina Đuković

U takmičarskom programu ovogodišnjeg FEST-a, svojim inovativnim pristupom univerzalnoj porodičnoj drami izdvojio se film Mater, a za ovo debitantsko dugometražno ostvarenje reditelj Jure Pavlović dobio je nagradu Žirija takmičarskog programa Nebojša Đukelić.

Kad se, posle deset godina života u Nemačkoj, Jasna vrati u rodnu Hrvatsku kako bi brinula o bolesnoj majci, za glavnu junakinju filma Mater počinje mali porodični hladni rat. I to ne samo s autoritarnom, tvrdoglavom majkom koju fizička slabost ne sprečava da i dalje drži tron matrijarhata u pustoj kući. Jasna se nosi i s traumama iz prošlosti čiji su ona i majka sada jedini svedoci, ali ne i saveznici, te s banalnim hirovima komšiluka i tromim pravnim i zdravstvenim sistemom koji iz perspektive otuđene glavne junakinje deluju nerazumljivo i preteće.

Držeći se, od početka do kraja filma, krupnih kadrova glavne junakinje, dok majka, rodbina i komšiluk ostaju u neoštrom drugom planu, reditelj Jure Pavlović gradi intenzivnu dramu pomoću jednostavnih elemenata. Umesto da se odnos majke i ćerke tematizuje kroz krupne, dijaloške scene, on sve vreme krčka na tihoj vatri, a gledalac, upućen na Jasninu tačku gledanja, proživljava sve nijanse koloritnog odnosa majke i ćerke – majčinu pasivnu agresiju, Jasnin potisnuti bes i nemoć i, naposletku, ljubav, a možda i praštanje. Isto važi za baratanje zvukom i dijalogom – od muzike s radija, zvukova s TV-a i komšijskog blebetanja reditelj pravi gluvu sobu u kojoj neizgovorene reči između majke i ćerke odjekuju kao u najstrašnijoj pećini. Tako Pavlović postiže utisak dokumentarizma, ali i univerzalnog – da se priča o svemu, od mlatilica za muve do kvaliteta domaće supe, umesto o onome što majku i ćerku zaista muči.

Efekat namernog umanjivanja značaja drame između Jasne i Anke maestralno nose Daria Lorenci Flac kao Jasna i Neva Rošić kao njena mama Anka. Dok je Daria Lorenci Flac uspela da iznese ispovedni ton bez ijedne replike stvarne ispovesti, Neva Rošić, inače hrvatska pozorišna prvakinja, iz drugog, neoštrog plana, postiže efekat moćne majke Jevrosime koja iz svoje sobice vuče sve konce na sceni. Kako ostale likove igraju naturščici, Jure Pavlović vešto koristi ovu izvođačku paletu postižući efekat sličan onom u slovenačkom filmu Hjustone, imamo problem, u kome takođe profesionalni glumci teže tački susreta s naturščicima što naposletku stvara upečatljiv utisak neposrednosti.

Reditelj Jure Pavlović koji je 2015. godine skrenuo pažnju na sebe kratkim filmom Piknik o problematičnom odnosu oca i sina, i sam se, na jednoj od konferencija FEST-a, našalio da mu je za problematiku odnosa između majke i ćerke ipak bio potreban dugometražni film. I zaista, ova neiscrpna, a univerzalno poznata tema u filmu Mater dobija gotovo naučno preciznu ali, u isto vreme, dirljivu i životnu predstavu.